Friday, August 21, 2009

अध्ययनाच्या प्रेरणा : शैक्षणिक गुणवत्ता प्रश्नोत्तरे - 9

प्रश्न : अध्यापनाचे धोरण शैक्षणिक गुणवत्तेला पोषक राहण्यासाठी काय करावे?

उत्तर : एखाद्या विषयाचे अध्यापन करणे म्हणजे केवळ त्या विषयाचे पाठ्यपुस्तक शिकवणे इतकेच नाही. तो विषय विद्यार्थ्याला आपणहून शिकता येईल अशा क्षमता विद्यार्थ्यामध्ये विकसित करणे महत्त्वाचे आहे. स्वतःहून एखादी गोष्ट शोधून काढण्यात मुलांना मिळणारा आनंद खूप मोठा आहे. आईने हातांमध्ये लपवलेला चेहराही "शोधून" काढताना बाळाला कोण आनंद मिळतो!

विद्यार्थ्यांमध्ये अध्ययनाच्या अशा प्रेरणा विकसित करण्यासाठी आज अनेक साधने आणि माध्यमे उपलब्ध आहेत. (उदाहरणार्थ, गणिताच्या शब्दकोशाचे हे संकेतस्थळ किती साधे आणि तरीही किती परिणामकारक आहे हे पाहता येईल.) त्यांचा कल्पक वापर करण्याकडे शिक्षकाचा प्रयत्न असावा. असे लहान स्वाध्यायाच्या स्वरूपातले प्रकल्प वैयक्तिक स्तरावर किंवा गटागटांना वाटून देता येतील.

शिक्षणाचे उद्दिष्ट काय? ह्या प्रश्नाची अनेक उत्तरे संभवतात. "पुढील शिक्षण घेता येण्याची क्षमता विकसित करणे हे शिक्षणाचे उद्दिष्ट होय.' असे एक सार्वत्रिक उद्दिष्ट सांगता येते. स्वतः शिकण्यातला, एखादे तथ्य किंवा एखादी गोष्ट स्वतः शोधून काढण्यातला आनंद जर विद्यार्थ्याला घेता आला तर शिक्षकाचे ते फार मोठे यश मानायला हवे.

Popular Posts