तंत्रज्ञान आणि गुणवत्ता : शैक्षणिक गुणवत्ता प्रश्नोत्तरे - 6

शैक्षणिक तंत्रज्ञानाशिवाय शैक्षणिक गुणवत्ता साध्य होणे अशक्य आहे का?

शैक्षणिक गुणवत्ता हा आता एक सांस्कृतिक विषय झालेला आहे. ज्या संस्कृतींमध्ये शैक्षणिक तंत्रज्ञान वापरले जाते त्या अधिक प्रगत मानल्या जात आहेत. प्रगतीची ही व्याख्या मान्य केली तर शैक्षणिक तंत्रज्ञान अनिवार्य ठरते. मात्र शैक्षणिक तंत्रज्ञान म्हणजे काय ह्याविषयी भिन्न मतप्रवाह आहेत. शैक्षणिक तंत्रज्ञानाच्या व्याख्या शैक्षणिक गुणवत्तेच्या संदर्भाने या सादरीकरणात केलेल्या आढळतील.

शैक्षणिक तंत्रज्ञानाचे तत्त्वज्ञान हा मोठा विषय आहे. सारांशाने असे म्हणता येईल की शिकणाऱ्यांना कल्पनांचा शोध घेण्यास आणि शिकवणाऱ्यांना अर्थ समजावून देण्यास मदत करणारे कोणतेही तंत्रज्ञान अशा शैक्षणिक हेतूंसाठी वापरले असता ते शैक्षणिक तंत्रज्ञान ठरेल. शैक्षणिक तंत्रज्ञानात वेगाने बदल होत आहेत. त्यामुळे ज्या समाजाला सुसंस्कृत ठरायचे असेल त्याने ते आत्मसात करणे आवश्यक आहे.

नवे तंत्रज्ञान शिकण्यातील उदासीनता मराठी माध्यमाच्या शिक्षकांना म्हणूनच उपयुक्त ठरणारी नाही. जर प्रतिष्ठा प्राप्त करून घ्यायची असेल तर आधुनिक तंत्रज्ञानाची कास धरण्याशिवाय तरणोपाय नाही हे त्यांनी शक्य तितक्या लवकर आपल्या पचनी पाडून घ्यावे हे बरे.

गुणवत्ता तंत्रज्ञानातून येत नाही. तंत्रज्ञानाचा वापर आपण कसा करतो त्यावर गुणवत्ता अवलंबून आहे. तंत्रज्ञानाच्या वापरातून प्रतिष्ठा मिळेल पण गुणवत्ता साध्य करण्यासाठी त्या वापरामध्ये कौशल्य, कल्पकता आणि विवेक असायला हवा.

यशस्वी तंत्रज्ञान म्हणजे गुणवत्ता साध्य करून देणारे तंत्रज्ञान असे समीकरण मांडता येईल का?

नाही. एखादे तंत्रज्ञान यशस्वी का होते आहे त्याचे कारण शोधून त्या कारणाचा कल्पक वापर हवा. भावनिक गरज म्हणून चॅटिंग लोकप्रिय/ यशस्वी झाले. म्हणूनच भविष्यातील शिक्षणासाठी भावनांच्या सामर्थ्याचा वापर करावा असे तज्ञांना वाटते.